Τρίτη 8 Σεπτεμβρίου 2015

Η Ηθική Πίσω από την Χορτοφαγία

   Είμαστε άνθρωποι. Κοινωνικά όντα. Κι αυτό σημαίνει πως είμαστε δεσμευμένοι σε μεγάλο βαθμό από τις παραδόσεις, τα ήθη, τα έθιμα, κοντολογίς από την νοοτροπία που είναι η κληρονομιά μας. Υπάρχουν όμως μελανά σημεία σε αυτήν που, όσους ευφημισμούς και να χρησιμοποιήσει κανείς, η αλήθεια που κρύβεται από πίσω είναι φριχτή. Η κατανάλωση προϊόντων που προέρχονται από ζωικές πηγές είναι μια ακόμα τέτοια φριχτή αλήθεια.
   Δε θα έμπαινα στον κόπο να ασχοληθώ με την κατανάλωση ζωικών προϊόντων αν έτρεφα τις αυταπάτες που τρέφει πολύς κόσμος για τα κτηνοτροφικά ζώα: πως η σάρκα, το γάλα, τα αυγά, τα πούπουλα και το δέρμα τους έρχονται ανώδυνα στο πιάτο μας, στα ρούχα μας και γενικότερα στη ζωή μας. Υπάρχει όμως λόγος που οι κτηνοτροφικές μονάδες δείχνουν ωραιοποιημένες εικόνες από τις φάρμες, με ζωάκια ελεύθερα να τσιμπολογάνε και να περπατάνε ελεύθερα. Βασίζονται στην άρνηση, την εγκεφαλική λειτουργία μας που απωθεί τις φρικιαστικές σκέψεις και μας προστατεύει από πολλές πικρές αλήθειες. Διότι αν μας έδειχναν εικόνες από σφαγεία, από βιασμούς θηλυκών για την μαζική παραγωγή νεογνών (λεφτών δηλαδή, το ίδιο είναι γι' αυτούς), τον ακρωτηριασμό χωρίς αναισθησία (επειδή κοστίζει), τότε ένα μεγάλο ποσοστό ανθρώπων, από ευαισθησία κυρίως, θα στρεφόταν στη χορτοφαγία. Θα αρνιόταν να καταναλώσει κάτι που ήταν ζωντανό, που βασανίστηκε, που σπαρτάρησε, που ακρωτηριάστηκε και σφαγιάστηκε δίχως οίκτο.
   Η ωραιοποίηση και ο ευφημισμός έχουν περάσει στην κοινωνία μας από την διαφήμιση και το συμφέρον κι έχουν γίνει κτήμα της πλειοψηφίας. Στις σπάνιες περιπτώσεις που ένα παιδί, με το αθώο και άσπιλο μυαλό του, εκτεθεί από μικρό στη βία των σφαγείων αρνείται να φάει κρέας: αντίθετα απωθείται από αυτό. Όμως αυτό είναι εξαίρεση. Οι περισσότεροι από εμάς από τη γέννησή μας καταναλώνουμε ζωικά προϊόντα χωρίς τύψεις, ενώ πολλοί πεθαίνουν χωρίς ποτέ τους να συλλογιστούν την κτηνωδία που συντελείται για το γεύμα τους. Δεν έχετε αναρωτηθεί γιατί έξω από σφαγεία, κοτοπουλάδικα και κρεοπωλεία πάντα υπάρχει ένα σκίτσο ενός χαρούμενου ζώου; Προσπαθήστε να σκεφτείτε τον παραλογισμό που κρύβεται σε αυτήν την γελοιωδώς χαρούμενη καρικατούρα κόκορα ενώ από κάτω 6 πουλερικά σουβλισμένα περιμένουν να γίνουν γεύμα. Ή την χαρούμενη αγελαδίτσα στην πρόσοψη του κρεοπωλείου, ενώ ο χαρούμενος κρεοπώλης σας πουλάει το ακρωτηριασμένο σε μικρά κομμάτια σώμα της. Ή την χαρούμενη αγελαδίτσα στις συσκευασίες γάλακτος. Σας έδειξε ποτέ κανείς βίντεο τη στιγμή που γεννάει και κάποιος της παίρνει βίαια το μοσχαράκι για να μην πιει το γάλα της μάνας του; Ακούσατε τις απεγνωσμένες κραυγές της; Όχι. Αυτό λέγεται ωραιοποίηση της φρίκης.
   Ο ευφημισμός πάλι έχει να κάνει με την εύρεση ωραίου λεξιλογίου για την κάλυψη μιας ειδεχθούς πράξης. Αντί να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους, τα κρύβουμε πίσω από ωραίες λέξεις. Αντί να πούμε νεκρό ζώο, κουφάρι, πτώμα, λέμε μπριζόλα, κεφτεδάκι, σουβλάκι, λουκάνικο. Νοστιμιά ε; Αν σας δινόταν το κρέας ωμό, αμέσως μετά τη σφαγή, η μυρωδιά και η εικόνα του αίματος μάλλον θα σας αναγούλιαζε. Όμως το κρέας υπόκειται σε επεξεργασία, προσθήκη μπαχαρικών, συντηρητικών (διότι ένα πτώμα πρέπει να συντηρηθεί για να μην σαπίσει - μην παραξενεύεστε από τις φήμες περί φορμόλης στα γυράδικα), αλλαγή μορφής, ώστε να μη μοιάζει με την αρχική του μορφή, ψήσιμο ή βράσιμο και είναι έτοιμο. Έτοιμο να καταναλωθεί από κάποιον που βλέπει την τελική μορφή του "προϊόντος" και αγνοεί τι έγινε πριν από αυτήν.
   Το χειρότερο κομμάτι όμως είναι η συνήθεια. Η συνήθεια, η οποία έχει μετατρέψει τους περισσότερους σε ψυχρούς καταναλωτές, που δεν ανατριχιάζουν πλέον στην ιδέα του τι τρώνε. Δεν συγκινούνται από το πτώμα. Συγκινούνται βέβαια από το φόνο, γι' αυτό δεν τους τον δείχνει κανείς. Κι εδώ έρχεται η ηθική να μας χτυπήσει την πόρτα: είναι ο φόνος αδίκημα; Είναι ο βιασμός αδίκημα; Τα βασανιστήρια; Ο ακρωτηριασμός; Η ισόβια σκλαβιά;
   Το θέμα είναι πως όλα αυτά μας κάνουν να ανατριχιάζουμε αν αφορούν κάποιον άνθρωπο. Βέβαια όταν αυτές οι πράξεις γίνονται από απόσταση μπορούμε να τις ανεχτούμε ίσως. Αλλά η φρίκη είναι φρίκη. Όταν όμως το θύμα είναι ένα ζώο, τότε όλα τα παραπάνω ανατριχιαστικά και ειδεχθή εγκλήματα είναι "φυσιολογικά". Διότι η παράδοση και η συνήθεια μας έκανε αναίσθητους σε αυτά. Μας έδωσε δικαιολογίες να μας προστατεύουν από την αλήθεια, να ξεγελάνε το μυαλό μας που ψάχνει λόγους για όλα αυτά τα ψέματα μεγατόνων: "τα ζώα υπάρχουν για να μας τρέφουν", "χωρίς κρέας, γάλα και αυγά ο άνθρωπος δε ζει", "τα ζώα δεν πονάνε, δεν νιώθουν", "είμαστε στην κορυφή της τροφικής αλυσίδας" κτλ. Το αποκορύφωμα είναι ότι χρησιμοποιούμε και τον Θεό προς υπεράσπισή μας! Τόση είναι η αναίδειά μας! "Ο Θεός έφτιαξε τα ζώα για να τα τρώμε", "ο Θεός ευλογεί το γεύμα μας", "ο Θεός μας έδωσε μυαλό για να είμαστε ανώτεροι από τα ζώα". Αλήθεια; Ο Θεός επέτρεψε την καθημερινή κτηνωδία; Το ολοκαύτωμα;
   Ας κάνω έναν παραλληλισμό: όπως σας έχουν περιγραφεί τα σφαγεία και οι αποτρόπαιες πράξεις που γίνονται εκεί μέσα, κάντε μια αντικατάσταση: αντί για ζώα βάλτε ανθρώπους στη θέση του θύματος. Αυτόματα έχετε ένα Άουσβιτς, ίδιο κι απαράλλαχτο! Τρομερό ε; Ένα συνεχές, καθημερινό, ασταμάτητο Άουσβιτς με θύματα σε δισεκατομμύρια το χρόνο! Αναλογιστείτε τώρα: γιατί αυτό επιτρέπεται; Γιατί κανείς σοφός άνθρωπος δεν το κάνει θέμα; Γιατί οι χορτοφάγοι έχουν βγει τρελοί; Για τον ίδιο λόγο που κάθε μεγαλοκαρχαρίας διακωμωδεί αυτόν που τον ξεσκεπάζει. Λόγω συμφέροντος. Για να γελάει η κοινή γνώμη με τον ακτιβιστή και να συνεχίσει να τρέφεται με αυταπάτες. Εφόσον όμως μπείτε στο δίλημμα να πιστέψετε τη μια ή την άλλη άποψη, σκεφτείτε: ποιος έχει συμφέρον χωρίς να νοιάζεται και ποιος πράττει από αγάπη χωρίς συμφέρον; Έχει συμφέρον ο ακτιβιστής;
   Τέλος, όλα τα παραπάνω θα δικαιολογούνταν ίσως αν όντως ο άνθρωπος αναγκαζόταν να τρώει κρέας για επιβίωση. Όμως δεν υπάρχει ανάγκη. Το ότι υπάρχουν υγιέστατοι υπερήλικες χορτοφάγοι αποδεικνύει το αντίθετο: ότι το κρέας δεν είναι ανάγκη. Είναι επιλογή. Άρα καμιά δικαιολογία δε μας σώζει από την κατηγορία του φόνου. Κι όσο για το επιχείρημα "μα δεν σκοτώνω ΕΓΩ τα ζώα, άλλοι το κάνουν", αντιπαραθέτω το εξής: αν κάποιος πλήρωνε δολοφόνους για να σκοτώσουν εσάς, θα ήταν ο ίδιος αθώος; Όχι φυσικά. Αυτός είναι ο κύριος δράστης, ο ηθικός αυτουργός. Σταματήστε να είστε ηθικοί αυτουργοί δισεκατομμυρίων φόνων αθώων πλασμάτων. Θα νιώσετε καλύτερα.

Υ.Γ.: Οι αρχικές ιδέες δεν είναι δικές μου. Ο σκελετός του κειμένου προέρχεται από ομιλίες του ακτιβιστή της ελευθερίας των ζώων Gary Yourofsky. Εγώ ευθύνομαι για το ελληνικό κείμενο, για την παρουσίασή του και τις εκφράσεις που χρησιμοποίησα.  

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου